Amsterdamse terrassen eerlijk verdeeld met behulp van geodata
Gepubliceerd op mei 22, 2020
Vanaf 1 juni mogen de terrassen weer open, mits er voldaan wordt aan alle veiligheidseisen. Voor vele horecazaken is deze omzet hard nodig, en hoe groter het terras hoe meer omzet. Voor een stad als Amsterdam brengt dit een nieuwe uitdaging op het gebied van ruimtelijke inpassing.
Als geodata specialist heb ik mij vroeger vaak gebogen over allerlei inpassingsuitdagingen in de openbare ruimte. Geluid, windturbines, fabrieken en festivals. Nu kon ik het niet laten om mijn tanden te zetten in de Amsterdamse 1,5 meter horeca uitdaging.
In dit artikel licht ik toe waarom het verdelen van de ruimte die parken en pleinen bieden in de binnenstad van Amsterdam zo cruciaal is voor de Amsterdamse horeca.
Het onderzoek hieronder benadrukt hoe belangrijk het is voor de horeca om optimaal gebruik te maken van hun ruimte. Daarom zijn wij met Airchip druk bezig de beste partner te worden om veilig een gezamenlijk terras op te stellen.
De Airchip app helpt bij het reserveren van tafels en het veilig bestellen en verwerken van bestellingen voor horecaterrassen.
De uitgangspunten
Het uitgangspunt is de functiekaart van Amsterdam. Dit is een dataset met alle niet-woonfuncties gebaseerd op de BAG-verblijfsobjecten (Basisregistratie Gebouwen en Adressen) en het WOZ-gebruik. Hieruit heb ik een dataset geëxtraheerd met alle cafés, bars en restaurants van Amsterdam, in totaal 3031 horecazaken.
Vanuit de BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie) zijn alle relevante lagen gehaald waar potentieel ruimte zou kunnen zijn voor een terras. Erg breed genomen zijn dit de volgende objecten: Voetgangersgebied, voetpaden, groenvoorzieningen en grasland. Dit vormt samen grofweg de maximale terrasruimte.
De maximale terrasruimte moet nog wel kunnen voldoen aan de RIVM regels. Zoals de recent vrijgegeven dataset van TU Delft en AMS [1] aantoonden is er in de binnenstad al zelden ruimte voor voetgangers om op veilige afstand elkaar te kunnen passeren, laat staan als er een terras staat.
Om te analyseren hoeveel veilige ruimte het potentiële terrasgebied biedt is er raster van vierkanten van 1,5 meter bij 1,5 meter in de polygonen gepast. Eén vierkantje staat ongeveer voor 1 persoon die op veilige afstand van zijn omgeving kan staan. Deze methode geeft een indicatie van de maximale aantal mensen die zich veilig kunnen bevinden in een polygoon. In werkelijkheid zal de ruimte nog schaarser zijn door tafels, looppaden, stoelen etc.
De Voronoi Verdeling
Een mogelijke verdeling is dat de potentiële ruimte behoord tot het dichtstbijzijnde horecapunt. Deze methode lijkt het meest op de gangbare verdeling. Een horecazaak aan het plein heeft nou eenmaal een groot terras, en een horecazaak in een steeg tussen twee andere zaken een piepklein terras.
Met behulp van een Voronoi-Diagram is het mogelijk de ruimte rond de horecazaken zo te verdelen. De inhoud van elke polygoon rond het punt is dichter bij dat punt dan elk ieder punt. Zo is Amsterdam verdeelt in cellen, waar de horecadichtheid hoger wordt verkleinen de cellen. Zoals duidelijk te zien is in de binnenstad van Amsterdam.
Dit resulteert logischerwijs in dat de horecazaken aan de randen van de stad zeeën van ruimte hebben en de kroegen en restaurants in de binnenstad gedupeerd zijn. In de 1,5 meter samenleving zijn de populaire uitgaansgebieden van weleer juist onvoordelig.
Niet alle ruimte binnen de Voronoi cellen is beschikbaar als potentieel terrasgebied. Panden, privéterrein, water, en wegen moeten uitgesloten worden. Voor elke Voronoi cel zijn het maximaal aantal personen (1,5 meter vierkanten) binnenin de cel geteld. Deze waarden zijn met kleur aangeven. De kaart laat duidelijk ziet dat de binnenstad erg weinig beschikbare ruimte heeft voor alle cafés, bars en restaurants. Dit is het gevolg van de combinatie van een hele hoge horeca dichtheid met weinig openbare ruimte.
Analyse
De voorlopige analyse heeft alle openbare ruimte verdeeld aan terrassen. Een onrealistische situatie, maar het laat nu al de tekorten zien in bijvoorbeeld de Burgwallen wijken. Zelfs wanneer alle openbare ruimte tot oneindig grote terrassen omgetoverd wordt zijn er alleen al in de wijken Burgwallen-Nieuwe Zijde en Burgwallen-Oude Zijde al 91 horecazaken zonder enige ruimte voor een terras.
In de wijken Burgwallen-Nieuwe Zijde en Burgwallen-Oude Zijde zijn er 91 horecazaken zonder enige ruimte voor een terras.
De Voronoi cellen zorgen voor een oneerlijke verdeling. Omdat de ruimte behoort tot de horecazaak die het dichtstbij is. De zaken rondom pleinen en parken zijn spekkopers, restaurantjes in steegjes de dupe. Op de Nieuwmarkt bijvoorbeeld hebben de zaken rond het plein genoeg ruimte maar in de Zeedijk is het vechten om elke centimeter. Er ontstaat zo een ongelijkheid die vergeleken kan worden met de Amerikaanse welvaart, waar 1% van de cafés bars en restaurants 99% van de beschikbare ruimte heeft.
De gehele stad tot één groot terras omvormen is natuurlijk niet gewenst. Los van de logistieke- en veiligheidsuitdagingen zijn er nog vele andere goede redenen om niet alle pleinen en parken om te vormen tot terras. Wanneer dezelfde analyse met behulp van de Voronoi cellen wordt gemaakt zonder de grote pleinen en parken daalt de ongelijkheid, maar ook de totale beschikbare ruimte. Een winst voor de eerlijkheid, maar een verlies van omzet.
De grafiek hieronder laat de gemiddelde beschikbare ruimte per horecazaak en per wijk zien voor de 10 wijken met de slechtste verhouding horecazaken en terrasgebied. De pleinen en parken leveren bij deze 10 wijken de horecazaken gemiddeld 25% meer ruimte op.
De pleinen en parken in de binnenstad vormen een groot aandeel van de beschikbare terrasruimte. Als er akkoord wordt gegaan om die ruimte in te zetten en enkel de omliggende horecazaken daarvan profiteren dan creëert dat grote financiële onbalans tussen de horecazaken onderling.
De eerlijkere optie zou zijn om de ruimte (of in elk geval de omzet) die de parken en pleinen bieden te verdelen over alle horecazaken van de wijk. De grafiek hieronder laat zien van de 10 wijken hoeveel ruimte er gemiddeld bijkomt als dit eerlijk verdeeld wordt over alle horecazaken in de wijk. Dit kan flink oplopen, in de Burgwallen wijken komt er gemiddeld ruimte voor 30 personen per horecazaak bij.
De grafiek hieronder laat de gemiddelde beschikbare ruimte per horecazaak en per wijk zien voor de 10 wijken met de slechtste verhouding horecazaken en terrasgebied. De pleinen en parken leveren bij deze 10 wijken de horecazaken gemiddeld 25% meer ruimte op.
Als ruimte gelijk staat aan terras en terras staat gelijk aan omzet, dan moet het vrijgeven van extra ruimte door de gemeente eerlijk gebeuren. Deze korte data-analyse heeft aangetoond hoe weinig beschikbare ruimte er in de binnenstad van Amsterdam is en hoeveel parken en pleinen kunnen bijdragen aan extra omzet.
Airchip is druk bezig te perfectioneren hoe gemeenschappelijke terrassen opgezet kunnen worden.
Uitdagingen in bestellingen, geldstromen, ‘crowd control’ en reserveringen moeten worden overkomen om dit werkbaar en veilig te organiseren. Airchip adviseert graag horeca in heel Nederland om dit op een veilige manier waar te maken.
De Airchip app helpt bij het reserveren van tafels en het veilig bestellen en verwerken van bestellingen voor horecaterrassen.
